De meeste organisaties zijn nog ver verwijderd van het volledig benutten van kunstmatige intelligentie, blijkt uit nieuw onderzoek van McKinsey. Hoewel 88 procent van de bedrijven AI inmiddels inzet in minimaal één bedrijfsfunctie, slaagt slechts een derde erin de technologie daadwerkelijk organisatiebreed te implementeren.

Het onderzoek ‘McKinsey Global Survey on the state of AI’ schetst een beeld van voorzichtig optimisme gecombineerd met hardnekkige uitdagingen. Organisaties worstelen met de vraag hoe ze van experimentele toepassingen naar structurele waardecreatie kunnen komen.

Opvallend is dat 62 procent van de ondervraagde bedrijven momenteel experimenteert met zogeheten AI-agents. Dat zijn systemen die autonoom taken of subtaken kunnen uitvoeren.

De cijfers laten zien dat bedrijven resultaten boeken op individueel niveau. Er is slechts een klein deel dat de experimenten kan opschalen naar de hele organisatie. Een op de drie respondenten geeft aan daarmee bezig te zijn. Het gaat dan meestal om grote bedrijven. Kleine bedrijven slagen er mondjesmate in om deze ingrijpende stap te zetten.

Want ingrijpend is het zeker, als het aan de werknemers wordt gevraagd. Veel verwachten dat AI tot baanverlies leidt bij hun werkgever.

Verder melden respondenten concrete kosten- en omzetvoordelen bij specifieke toepassingen. En 64 procent stelt dat AI hun innovatiekracht versterkt. Maar als het aankomt op de impact op bedrijfsniveau, financiële winst, dan meldt slechts 39 procent tastbare resultaten.

Organisaties die AI werkelijk willen laten renderen, zo stelt McKinsey, zullen hun processen grondig onder de loep moeten nemen. De vraag is niet óf AI toegevoegde waarde heeft, maar hoe bedrijven die gaan ontsluiten.

Foto: Israel Andrade / Unsplash

Emerce slaat een brug tussen belofte en praktijk met een event over over AI Agents. ‘Van hype naar impact’ gaat over techniek en bewezen businesscases.

Op dinsdag 10 februari 2026 vindt ‘Emerce AI Agents: van hype naar impact‘ plaats in Pakhuis de Zwijger. Een compact programma met experts op het podium wapent digitale beslissers met concrete inzichten.

De kernvraag die centraal staat, luidt eenvoudigweg: hoe transformeren AI-agents de dagelijkse operaties van organisaties? Immers, agents gaan verder dan reactieve hulpmiddelen. Ze handelen proactief, leren van data en integreren naadloos in workflows.

Het evenement, beperkt tot 150 deelnemers, combineert keynotes met hands-on workshops en peer-sessies, zodat theorie niet blijft hangen in abstracties maar direct vertaalt naar actieplannen.

Bevestigde sprekers: Quinty van Dijk en Michael Tesselaar van drankmerk STELZ van Heineken delen hoe AI-agents een viral hit met 1,5 miljoen views in 24 uur maakten.

Met een casus van Nationale Nederlanden duikt Tjerrie Smit dieper in de financiële sector, waar zijn team AI-agents al opschaalt van pilots naar core-processen. “Van experiment naar realiteit”, vat hij het samen, met focus op bewezen rendement in risicobeheer en klantinteracties.

Andere sprekers: Rajno van Wilgenburg van Roularta Media, Sjoerd de Kreij van Typetone en GPT-expert Martin van Kranenburg. De dag sluit af met filosoof Bas Haring van de Universiteit Leiden, die de ethische kant belicht. Wat als agents beslissingen nemen? Welke waarden en richtlijnen sturen hen?

*) Het early bird-tarief voor Emerce AI Agents loopt tot en met 27 november 2025.

Het idee dat alle topverkopers charismatische praters zijn bij wie het vak als het ware vanzelf gaat, berust op een misverstand. Lees hier over de kracht van de apostel verkoper.

Project: Drupal coreDate: 2025-November-12Security risk: Moderately critical 10 ∕ 25 AC:Complex/A:None/CI:Some/II:None/E:Theoretical/TD:UncommonVulnerability: Information disclosureAffected versions: >= 8.0.0 < 10.4.9 || >= 10.5.0 < 10.5.6 || >= 11.0.0 < 11.1.9 || >= 11.2.0 < 11.2.8CVE IDs: CVE-2025-13083Description: 

The core system module handles downloads of private and temporary files. Contrib modules can define additional kinds of files (schemes) that may also be handled by the system module.

In some cases, files may be served with the HTTP header Cache-Control: public when they should be uncacheable. This can lead to some users getting cached versions of files with information they should not be able to access. For example, files may be cached by Varnish or a CDN.

This vulnerability is mitigated by the following:

1. Drupal must be configured to handle non-public files using a custom or contributed module providing an additional file scheme.
2. An attacker must know to request a file that has previously been
   requested by a more-privileged user, and that file must still be cached.

Solution: 

Install the latest version:

• If you are using Drupal 10.4, update to Drupal 10.4.9.
• If you are using Drupal 10.5, update to Drupal 10.5.6.
• If you are using Drupal 11.1, update to Drupal 11.1.9.
• If you are using Drupal 11.2, update to Drupal 11.2.8.

Drupal 11.0.x, Drupal 10.3.x, and below are end-of-life and do not receive security coverage. (Drupal 8 and Drupal 9 have both reached end-of-life.)

Reported By: 

• Damien McKenna (damienmckenna) of the Drupal Security Team
• tame4tex

Fixed By: 

• Benji Fisher (benjifisher) of the Drupal Security Team
• catch (catch) of the Drupal Security Team
• Neil Drumm (drumm) of the Drupal Security Team
• Lee Rowlands (larowlan) of the Drupal Security Team
• Mingsong (mingsong), provisional member of the Drupal Security Team
• Mohit Aghera (mohit_aghera)
• James Gilliland (neclimdul) of the Drupal Security Team
• Juraj Nemec (poker10) of the Drupal Security Team
• Jess (xjm) of the Drupal Security Team

Coordinated By: 

• catch (catch) of the Drupal Security Team
• Lee Rowlands (larowlan) of the Drupal Security Team
• Dave Long (longwave) of the Drupal Security Team
• Drew Webber (mcdruid) of the Drupal Security Team
• Juraj Nemec (poker10) of the Drupal Security Team

Project: Drupal coreDate: 2025-November-12Security risk: Moderately critical 10 ∕ 25 AC:Basic/A:None/CI:None/II:None/E:Theoretical/TD:AllVulnerability: DefacementAffected versions: >= 8.0.0 < 10.4.9 || >= 10.5.0 < 10.5.6 || >= 11.0.0 < 11.1.9 || >= 11.2.0 < 11.2.8CVE IDs: CVE-2025-13082Description: 

By generating and tricking a user into visiting a malicious URL, an attacker can perform site defacement.

The defacement is not stored and is only present when the URL has been crafted for that purpose. Only the defacement is present, so no other site content (such as branding) is rendered.

Solution: 

Install the latest version:

• If you are using Drupal 10.4, update to Drupal 10.4.9.
• If you are using Drupal 10.5, update to Drupal 10.5.6.
• If you are using Drupal 11.1, update to Drupal 11.1.9.
• If you are using Drupal 11.2, update to Drupal 11.2.8.

Drupal 11.0.x, Drupal 10.3.x, and below are end-of-life and do not receive security coverage. (Drupal 8 and Drupal 9 have both reached end-of-life.)

Reported By: 

• Kevin Quillen (kevinquillen)

Fixed By: 

• Benji Fisher (benjifisher) of the Drupal Security Team
• Neil Drumm (drumm) of the Drupal Security Team
• Greg Knaddison (greggles) of the Drupal Security Team
• Lee Rowlands (larowlan) of the Drupal Security Team
• Drew Webber (mcdruid) of the Drupal Security Team
• Mingsong (mingsong), provisional member of the Drupal Security Team
• Juraj Nemec (poker10) of the Drupal Security Team
• Ra Mänd (ram4nd), provisional member of the Drupal Security Team
• Jess (xjm) of the Drupal Security Team

Coordinated By: 

• catch (catch) of the Drupal Security Team
• Lee Rowlands (larowlan) of the Drupal Security Team
• Dave Long (longwave) of the Drupal Security Team
• Juraj Nemec (poker10) of the Drupal Security Team

Project: Drupal coreDate: 2025-November-12Security risk: Moderately critical 14 ∕ 25 AC:Complex/A:Admin/CI:All/II:All/E:Theoretical/TD:UncommonVulnerability: Gadget chainAffected versions: >= 8.0.0 < 10.4.9 || >= 10.5.0 < 10.5.6 || >= 11.0.0 < 11.1.9 || >= 11.2.0 < 11.2.8CVE IDs: CVE-2025-13081Description: 

Drupal core contains a chain of methods that is exploitable when an insecure deserialization vulnerability exists on the site. This so-called "gadget chain" presents no direct threat, but is a vector that can be used to achieve remote code execution if the application deserializes untrusted data due to another vulnerability.

It is not directly exploitable.

This issue is mitigated by the fact that in order for it to be exploitable, a separate vulnerability must be present to allow an attacker to pass unsafe input to unserialize(). There are no such known exploits in Drupal core.

Solution: 

Install the latest version:

• If you are using Drupal 10.4, update to Drupal 10.4.9.
• If you are using Drupal 10.5, update to Drupal 10.5.6.
• If you are using Drupal 11.1, update to Drupal 11.1.9.
• If you are using Drupal 11.2, update to Drupal 11.2.8.

Drupal 11.0.x, Drupal 10.3.x, and below are end-of-life and do not receive security coverage. (Drupal 8 and Drupal 9 have both reached end-of-life.)

Reported By: 

• anzuukino

Fixed By: 

• Anna Kalata (akalata), provisional member of the Drupal Security Team
• catch (catch) of the Drupal Security Team
• Neil Drumm (drumm) of the Drupal Security Team
• Greg Knaddison (greggles) of the Drupal Security Team
• Lee Rowlands (larowlan) of the Drupal Security Team
• Dave Long (longwave) of the Drupal Security Team
• Drew Webber (mcdruid) of the Drupal Security Team
• Juraj Nemec (poker10) of the Drupal Security Team
• Ra Mänd (ram4nd), provisional member of the Drupal Security Team
• Jess (xjm) of the Drupal Security Team

Coordinated By: 

• catch (catch) of the Drupal Security Team
• Lee Rowlands (larowlan) of the Drupal Security Team
• Dave Long (longwave) of the Drupal Security Team
• Drew Webber (mcdruid) of the Drupal Security Team
• Juraj Nemec (poker10) of the Drupal Security Team

Project: Drupal coreDate: 2025-November-12Security risk: Moderately critical 13 ∕ 25 AC:Basic/A:None/CI:None/II:Some/E:Theoretical/TD:AllVulnerability: Denial of ServiceAffected versions: >= 8.0.0 < 10.4.9 || >= 10.5.0 < 10.5.6 || >= 11.0.0 < 11.1.9 || >= 11.2.0 < 11.2.8CVE IDs: CVE-2025-13080Description: 

Drupal Core has a rarely used feature, provided by an underlying library, which allows certain attributes of incoming HTTP requests to be overridden.

This functionality can be abused in a way that may cause Drupal to cache response data that it should not. This can lead to legitimate requests receiving inappropriate cached responses (cache poisoning).

This could be exploited in various ways:

• Broken rendering of some pages
• Unstyled or malformatted pages
• Adverse impacts on client-side functionality

Changes are being made in the underlying library which will mitigate this problem, but in the meantime Drupal core has been hardened to protect against this vulnerability. The authors of the underlying library do not believe it is a source of vulnerabilities in other systems. Drupal's use of library leads to an implementation-specific vulnerability, so we've issued this advisory and reserved a CVE ID for the vulnerability in Drupal.

Solution: 

Install the latest version:

• If you are using Drupal 10.4, update to Drupal 10.4.9.
• If you are using Drupal 10.5, update to Drupal 10.5.6.
• If you are using Drupal 11.1, update to Drupal 11.1.9.
• If you are using Drupal 11.2, update to Drupal 11.2.8.

Drupal 11.0.x, Drupal 10.3.x, and below are end-of-life and do not receive security coverage. (Drupal 8 and Drupal 9 have both reached end-of-life.)

Reported By: 

• Dragos Dumitrescu (dragos-dumi)
• yasser ALLAM (inzo_)
• Nils Destoop (nils.destoop)
• Sven Decabooter (svendecabooter)
• zhero

Fixed By: 

• Alex Pott (alexpott) of the Drupal Security Team
• catch (catch) of the Drupal Security Team
• cilefen (cilefen) of the Drupal Security Team
• Jen Lampton (jenlampton), provisional member of the Drupal Security Team
• Lee Rowlands (larowlan) of the Drupal Security Team
• Dave Long (longwave) of the Drupal Security Team
• Drew Webber (mcdruid) of the Drupal Security Team
• Nils Destoop (nils.destoop)
• Juraj Nemec (poker10) of the Drupal Security Team
• Ra Mänd (ram4nd), provisional member of the Drupal Security Team
• Jess (xjm) of the Drupal Security Team

Coordinated By: 

• catch (catch) of the Drupal Security Team
• Greg Knaddison (greggles) of the Drupal Security Team
• Lee Rowlands (larowlan) of the Drupal Security Team
• Dave Long (longwave) of the Drupal Security Team
• Drew Webber (mcdruid) of the Drupal Security Team
• Juraj Nemec (poker10) of the Drupal Security Team
• Jess (xjm) of the Drupal Security Team

De helft van de nepwebwinkels die door een Duitse consumentenorganisatie zijn onderzocht, adverteert op platforms zoals Google of Meta.

De federatie van consumentenorganisaties VZBV onderzocht 653 nepwebwinkels waarvoor een waarschuwing was afgegeven en zag dat de helft adverteert bij de grote platformen.

Schijnbaar loont de investering in online reclame, om verkeer te trekken, voldoende om de vluchtige criminele business te laten draaien.

“Dit betekent dat de exploitanten van deze nepwinkels miljoenen gebruikers kunnen bereiken. Alleen al de vijf winkels met het hoogste bereik genereerden minstens 134 miljoen advertentievertoningen op Google-platforms.”

Juist de huidige eindejaarsperiode is er een waarin online boeven actiever zijn dan anders. Consumenten zijn en masse op zoek naar koopjes en struikelen vanuit jachtlust op malafide aanbiedingen.

Foto: Lacie Cueto / Unsplash

Met zijn nieuwe winkel in Hannover, nummer zeven in Duitsland, stapt Coolblue in een regionale markt met meer dan een miljoen inwoners.

Recht tegenover het treinstation in de binnenstad van Hannover heeft de Nederlandse elektronicawinkel zijn jongste filiaal geopend op, wat wordt, zijn grootste markt.

De zaak is 1.274 vierkante meter groot en heeft twee verdiepingen.

Reeds sinds begin dit jaar levert Coolblue grote huishoudelijke apparaten aan klanten in de regio Hannover via het eigen logistieke centrum in Langenhagen. Met de toevoeging van een fysieke winkel krijgen belangstellende kopers een punt om producten te besnuffelen, voor aftersales ondersteuning en reparaties.

Bij de opening was nieuwe countrymanager Urs Möller aanwezig.

Eerder deze week opende het bedrijf van directeur Pieter Zwart een nieuw depot in de plaats Hamm. Van daaruit kan het de belofte ‘vandaag besteld, morgen in huis’ gaan invullen voor de deelstaat Nordrhein-Westfalen.

In Duitsland investeert Coolblue komende jaren 150 miljoen euro in de uitbouw van zijn infrastructuur: 36 winkels en negen depots. Nog 29 winkels te gaan.

TerminationExperts betaalt een groep consumenten die gebruik heeft gemaakt van hun website terug. Bij de Consumentenbond kwamen het afgelopen jaar 200 klachten binnen over het bedrijf, omdat het niet duidelijk is over de kosten die het in rekening brengt.

TerminationExperts biedt opzegbrieven aan, maar is niet duidelijk over deze dienst en de kosten. Consumenten die online zochten naar het opzeggen van hun abonnement, kwamen vaak ongemerkt via advertenties terecht op de website van TerminationExperts.

Op die website vulden zij een formulier in en verstuurden een opzegbrief. Dat kost 32 euro, maar dat is niet direct duidelijk. Veel consumenten dachten direct bij de dienstverlener zelf opgezegd te hebben via het formulier. Dit kwam onder meer door de indeling van de site en het verstoppen van informatie in de kleine lettertjes.

Pas als consumenten de rekening krijgen, merken ze dat ze gebruik hebben gemaakt van een opzegbrief die geld kost. Wie niet betaalt, krijgt vervolgens te maken met aanmaningen en dreigementen vanuit een incassobureau dat van dezelfde eigenaar blijkt te zijn. En opzeggen van het abonnement gebeurt vaak niet.

Sandra Molenaar, directeur Consumentenbond: ‘TerminationExperts overtrad meerdere consumentenrechten. Zo waren de kosten en de betaalverplichting vooraf onvoldoende duidelijk en ontbrak de verplichte informatie over de wettelijke bedenktijd van 14 dagen.’

Na het aanspreken van het bedrijf en een openbare waarschuwing in april, stuurde de Consumentenbond namens een aantal gedupeerden een sommatiebrief waarin teruggave van het geld werd geëist en aanpassing van de website.

TerminationExperts liet hierop weten dat het bedrijf zich wel aan de wet houdt, maar uit coulance het geld toch zou terugbetalen. Daar zat wel een voorwaarde aan vast: geheimhouding. Hier gingen de gedupeerden en de Consumentenbond niet mee akkoord. Uiteindelijk heeft TerminationExperts deze eis laten vallen.

Audioreclame blijft onverminderd aantrekkelijk voor adverteerders. In het derde kwartaal van 2025 investeerden merken samen 55,3 miljoen euro in audioreclame, een groei van 8,7 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Podcastreclame breekt records en verviervoudigde naar 3,3 miljoen euro. 

Daarmee komt de totale audioreclamebesteding over de eerste negen maanden van 2025 uit op 172 miljoen euro, een lichte stijging van 2,2 procent ten opzichte van 2024. De netto-omzetcijfers zijn afkomstig uit de nieuwste rapportage van Audify.

De spotreclame op radio blijft met 45,8 miljoen euro het grootste segment van de markt (83% van het totaal). Branded content stijgt flink naar 3,2 miljoen euro (+66%).

Podcastreclame breekt records en verviervoudigde (+307%) naar 3,3 miljoen euro. Een groot deel van deze stijging komt door de toetreding van nieuwe partijen tot Audify en de NMO Podcast Standaard.

Bijna de gehele markt wordt nu maandelijks gerapporteerd en dat biedt transparante inzichten voor bureaus en adverteerders. Naast uitbreiding met deze nieuwe deelnemers is er ook sprake van intrinsieke groei in de podcastmarkt.

Net als vorig jaar zijn in het derde kwartaal de top drie branches Retail, Financiële Dienstverlening en Transport. Op de voet gevolgd door Telecom & ICT, die in het vorige kwartaal in de top 3 stond.

Nederlanders zijn zich vaak onbewust van hun eigen digitale tekortkomingen – met name rond veilig online gedrag en het bewust omgaan met schermtijd. Dat blijkt uit de eerste meting met het nieuwe instrument DigIQ2.0, waarin de digitale vaardigheden van Nederlanders werd onderzocht. Ook zijn leeftijd en opleidingsniveau bepalend voor digitale competentie.

Bijna 2.500 Nederlanders van tien jaar en ouder beoordeelden hun eigen digitale vaardigheden, maakten kennisvragen en voerden praktische taken uit om hun digitale competentie te toetsen. Jongeren, jongvolwassenen en hoogopgeleiden scoren structureel hoger dan ouderen, jonge tieners, en lageropgeleiden.

Nederlanders hebben veel vertrouwen in hun digitale kunnen: ze denken vooral goed te zijn in online zoeken en het kritisch beoordelen van informatie. Maar dit vertrouwen komt niet overeen met hun daadwerkelijke prestaties. Zo weten bijna alle deelnemers hoe ze moeten googelen, maar slechts weinigen hoe je geavanceerde zoekstrategieën gebruikt. Ook weten Nederlanders niet altijd goed hoe je controleert of berichten op sociale media ‘nepnieuws’ zijn.

Ook op het gebied van digitale omgangsvormen (nettiquette) overschatten Nederlanders zichzelf. Een groot deel zegt te weten wat je wel en niet online deelt, maar slechts een derde herkent correct bij welke foto’s toestemming nodig is voor online publicatie (namelijk foto’s waarbij iemand herkenbaar in beeld staat).

Daarnaast gebruikt maar één op de tien Nederlanders apps om schermtijd te monitoren of te beperken, terwijl velen zichzelf juist hoog inschatten op ‘digitale gezondheid’. En nog minder Nederlanders hebben thuis regels voor het beperken van de tijd die ze met digitale media bezig zijn.

Op het gebied van generatieve AI hebben Nederlanders minder vertrouwen in hun eigen vaardigheden en scoren ze in lijn op de kennisvragen en praktische taken. Er zijn bijvoorbeeld maar weinig Nederlanders die weten hoeveel invloed genAI op het klimaat heeft, en wat de privacyrisico’s zijn als je informatie aan genAI, zoals ChatGPT, geeft.

Vooral jonge tieners, ouderen en lageropgeleide Nederlanders weten niet goed hoe generatieve AI werkt en wat de privacyrisico’s zijn. Ook hebben zij meer moeite een goede prompt te maken of een door AI gemaakt beeld te herkennen, dan jongvolwassenen en hoogopgeleiden.

Voor het eerst zijn ook zogenoemde transactionele vaardigheden onderzocht – digitale handelingen zoals online betalen, contact met de huisarts of het aanvragen van subsidies en toeslagen. Hoewel de meeste Nederlanders denken dit goed te kunnen – ook ouderen – falen ze vaak op de praktische taak te controleren of een webshop veilig is. Omdat het regelen van financiële- of burgerzaken steeds meer online plaatsvindt, kan lage competentie op dit gebied leiden tot uitsluiting of ongelijkheid, waarschuwen de onderzoekers.

Tot slot herkennen Nederlanders online misleiding zoals een phishing mail (nep-e-mail) redelijk goed, maar gebruiken ze voor de veiligheid van hun accounts onveilige of weinige geavanceerde strategieën. Vooral ouderen gebruiken zelden hulpmiddelen waarbij je bijvoorbeeld inlogt met behulp van een vingerafdruk of gezichtsherkenning. De onderzoekers concluderen dat Nederlanders hun digitale veiligheid wisselend op orde hebben.

Deze resultaten verwerken de onderzoekers in een interactief dashboard voor beleidsmakers dat op 20 november wordt gepresenteerd op het ECP jaarfestival, een jaarlijks evenement over een betrouwbare en veerkrachtige digitale samenleving. In de komende jaren volgen nog vijf meetrondes.

Foto Rodion Kutsaiev (cc)

De Stichting Onderzoek Marktinformatie (SOMI) kondigt de start aan van een collectieve rechtszaak tegen X (voorheen Twitter) in België, wegens vermeende schendingen van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), de Wet inzake Digitale Diensten (DSA) en Belgische wetgeving inzake consumentenbescherming.

X heeft volgens de stichting herhaaldelijk nagelaten gebruikersgegevens te beveiligen, wat heeft geleid tot grote datalekken waarbij miljoenen accounts op het Dark Web zijn blootgesteld. In januari 2022 stelde een technische kwetsbaarheid kwaadwillenden in staat om toegang te krijgen tot e-mailadressen en telefoonnummers die aan X-accounts gekoppeld waren. Dit leidde uiteindelijk tot lekken die meer dan 400 miljoen gebruikers troffen. Daaropvolgende datalekken in december 2022 en januari 2023 benadrukken een consistent patroon van nalatigheid bij de bescherming van persoonsgegevens. De Ierse Gegevensbeschermingsautoriteit (DPC) en andere toezichthouders onderzoeken deze incidenten actief op mogelijke AVG-schendingen.

Naast deze problematische datalekken verzamelt X ook gedetailleerde gedragsgegevens om uitgebreide gebruikersprofielen op te stellen. Het gaat om gevoelige informatie zoals politieke overtuigingen, seksuele geaardheid en religieuze opvattingen, dewelke vervolgens worden gebruikt voor ‘microtargeting’ om gericht advertenties te tonen aan gebruikers, zonder dat daarvoor toestemming is verkregen. Tools zoals ‘keyword targeting’ (targeting op basis van trefwoorden) en ‘follower look-alike audiences’ (doelgroepen gebaseerd op gelijkenissen met volgers) stellen adverteerders in staat om het gedrag van gebruikers te beïnvloeden en mogelijk de publieke opinie te manipuleren.

De rechtszaak richt zich ook op de dramatische toename van haatzaaiende uitingen (hate speech) op het platform na de overname door Elon Musk. Algoritmische veranderingen, zoals de verschuiving van chronologische tijdlijnen naar gepersonaliseerde feeds, hebben provocerende en polariserende inhoud versterkt. Spraakmakende gebruikers die eerder waren verbannen vanwege schendingen zijn in ere hersteld, terwijl aanzienlijke bezuinigingen op de contentmoderatieteams ervoor zorgden dat geautomatiseerde systemen de taak overnamen om genuanceerde haatzaaiende uitingen af te handelen. Onafhankelijk onderzoek van The Washington Post, de BBC en andere organisaties bevestigt dat deze veranderingen de blootstelling aan schadelijke inhoud substantieel hebben vergroot, wat onevenredig veel gevolgen heeft voor kwetsbare gebruikers en minderheidsgroepen.

Bijna de helft van alle de EU-consumenten gebruikt AI-tools in de aanloop naar Black Friday voor prijsvergelijkingen en productzoekopdrachten.

Dat blijkt uit een internationaal onderzoek voor Boston Consulting Group.

Over de Duitse consument zegt het rapport, dat 17 procent al gebruikmaakt van AI. Maar opvallender is, dat nog eens 29 procent van plan is om AI-tools zoals ChatGPT te gebruiken voor onderzoek tijdens de grote shopping events aan het einde van het jaar.

De reden daarvoor: verschillende producten te vergelijken (47%), de beste deals te vinden (41%) of cadeau-ideeën op te doen (40%).

De eindejaarsacties die op het gezicht binnenkort pas beginnen, zijn eigenlijk al weken gaande. Dat laten cijfers van techbedrijf Billy Grace aan Emerce zien. “Black Friday is geen dag van chaos meer. Het is een zes weken durende veiling waar concurrentie, aandacht en kansen samenkomen”, stelt de specialist in marketingdata en data-analyse.

Dit patroon is ook internationaal zichtbaar: wereldwijd begint ongeveer zestig procent van de shoppers al begin oktober of november met hun koopjesjacht.

De eerste maandag van december wordt waarschijnlijk de drukste e-commercedag van het jaar. Het is de maandag precies tussen piekdagen Black Friday én Sinterklaas, zo laten cijfers van Sendcloud zien.

Voor de ‘Black Friday Consumer Study 2025’ ondervroeg Boston Consulting Group in totaal 10.240 consumenten in tien landen. Dat zijn: Duitsland, de VS, Canada, Australië, Frankrijk, Tsjechië, Groot-Brittannië, Polen, Italië en Denemarken. De Europese landen huisvesten 200 miljoen volwassenen.

Foto: Hert Niks / Unsplash

Een dag eerder dan de meeste Nederlandse webwinkels begint Amazon zijn internationale campagne voor Black Friday op volgende week donderdag.

De actieperiode eindigt vervolgens op maandag 1 november. Dat is de einddatum die Nederlandse webwinkels ook hanteren, om net voor Sinterklaas al te kunnen overschakelen naar de kerstperiode.

Amazon zegt elke dag nieuwe kortingsacties te zullen starten over zijn internationale winkelnetwerk in 35 productcategorieën.

Het schermt met kortingspercentages die kunnen oplopen tot vijftig procent. Ook op zijn eigen producten uit de lijnen Echo, Fire en Ring strooit het driftig met kortingen.

Cijfers van marketingdatabedrijf Billy Grace lieten eerder al zien, dat in Nederland de Black Friday-periode eigenlijk al begin oktober is begonnen.

TikTok Shop kleedt de actieperiode in november en december net iets anders in. Het hield een campagne met de Black Friday Early Deals, die liepen van 29 oktober tot en met 5 november. Binnenkort begint de piekperiode met Black Friday Peak (21 november tot en met 1 december) en de Christmas Deals (2 tot en met 18 december).

Foto: met AI gegenereerd

Voor de twee maanden november en december voorspelt de Duitse detailhandelsfederatie (HDE) een stijging van de online detailhandelsomzet met 2,3 procent ten opzichte van 2024.

In totaal genereren retailers, dus inclusief de verkopen in fysieke winkels, een totale omzet van 126,2 miljard in de laatste maanden van het.

Cadeaubonnen blijven het populairste kerstcadeau, gevolgd door speelgoed, boeken, cosmetica/verzorging en kleding.

Gekeken naar de online sector echter is de groei niet bijster groot. Bruto is er sprake van een toename van 3,3 procent, maar wanneer dat voor de inflatie wordt gecorrigeerd blijft er een netto stijgen over van 2,3 procent.

De e-commerceomzetten bedragen naar verwachting in totaal 22,2 miljard euro.

Verwachtingen voor de Nederlandse markt zijn nog niet bekend.

Met AI geautomatiseerde klantenservice levert bij Vodafone een stijging van de NPS op van acht procentpunten.

Maandelijks, zo laat het bedrijf bij de halfjaarcijfers zien, handelt de AI rond de zestig miljoen klantcontacten af (PDF, p.22). Daarvan wordt zeventig procent positief afgesloten. Er hoeft geen mens meer bij te springen.

Gebruikers waarderen de AI-chatbots ook, aldus intern onderzoek. Zestig procent van de ondervraagde callcentermedewerkers geeft aan dat de bot handig, behulpzaam is geweest. Deze stellen hen in staat om in accuut de contactgeschiedenis van een klant op te roepen.

Deze nieuwe inzichten zijn het gevolg van de invoering van AI op groepsniveau, als gevolg van een contract dat de telecomgroep vorig jaar afsloot met Microsoft.

Vodafone Microsofts OpenAI en Copilot om zijn dienstverlening naar klanten toe te verbeteren.

Meer dan vijftigduizend medewerkers van het bedrijf hebben toegang tot een AI-assistent. Die gebruiken ze om sneller taken af te handelen en hun productiviteit te verhogen. Negentig procent van de werknemers gebruikt deze tool daadwerkelijk en geeft hen het gevoel dat ze productiever zijn.

Een ander praktisch voorbeeld is de inzet van de digitale assistent TOBi bij de klantenservice, die die zestig miljoen gesprekken afhandelde. TOBi werkt met OpenAI’s LLM en draait op Azure.

Chatbot TOBi wordt ook in Nederland gebruikt.

GenAI wordt bij Vodafone ook ingezet om producten en diensten in te kopen. Bij negentig procent van de tenders wordt een vorm van AI ingezet, wat ertoe leidt dat zijn mensen tot dertig procent minder tijd kwijt zijn met grote inkoopopdrachten.

Foto: Damon Zaidmus / Unsplash

TikTok Shop zou het jaar 2025 wel eens kunnen afsluiten met een bruto omzet van tegen de honderd miljard dollar.

Cijfers van analyticsbedrijf EchoTik, verstrekt aan Wired, laten namelijk zien dat het platform in het derde kwartaal alleen al de twintig miljard aantikt.

In de drie maanden tot oktober realiseerde het een handelswaarde van 19 miljard wereldwijd. De VS levert daar de grootste bijdrage in, met een bedrag van tussen de vier en 4,5 miljard dollar. Dat zou een verdubbeling zijn ten opzichte van het kwartaal ervoor.

TikTok Shop is de transactionele kant van de TikTok-app waarmee gebruikers producten rechtstreeks kunnen aanschaffen zonder de app te verlaten. In Nederland is dat nog niet actief, maar wel in de VS, VK, Indonesië, Maleisië, Thailand, Vietnam, Filipijnen, Singapore, Spanje, Ierland, Frankrijk, Duitsland, Italië, Mexico en Brazilië.

Deze shoppingfeature stelt handelaren, merken en makers in staat producten te verkopen: tijdens live streams via een apart winkeltabblad in verkopersprofielen met hun productcatalogus en in-feed video’s.

Foto: Olena Kamenetska / Unsplash

De opkomst van AI zorgt ervoor dat marketingbureaus zich snel moeten gaan bezinnen op hun toekomst. Ze moeten een strategische, binaire keuze maken: maker/bouwer of specialistisch techleverancier.

De druk op het traditionele verdienmodel van marketingbureaus neemt toe. Hun klanten zetten steeds vaker zelf AI in om marketingwerk sneller en goedkoper uit te voeren, waardoor de vraag naar factureerbare uren afneemt. Typetone ziet die ontwikkeling van dichtbij en trekt daaruit een verrassende conclusie: in plaats van te concurreren met agencies, wil het bedrijf hen juist betrekken als mede-eigenaar.

“De markt splitst zich in twee groepen”, zegt Sjoerd de Kreij tegen Emerce. “Bureaus die blijven vasthouden aan het urenmodel en bureaus die mede-eigenaar worden van technologie.”

Typetone kiest voor samenwerking met die tweede groep. Vandaag maakt het bekend, dat zijn gebruikers via een STAK kunnen meeprofiteren van het succes van het AI-platform. Na jaar één kunnen ze het gesprek aangaan om certificaten op aandelen te krijgen.

Veel bureaus proberen zelf de overstap naar softwareverkoop te maken. De marges daarmee zijn inderdaad hoger en de omzet terugkerend, maar de praktijk blijkt weerbarstig. Sommige agencies kopen softwarebedrijven op of bouwen tools met platforms als N8N, maar volgens De Kreij loopt dat vaak vast. “We zien dat niet-technische mensen workflows bouwen die niet werken.” Het blijkt niet mogelijk pilots op te schalen naar productie.

Typetone wil die worsteling doorbreken door agencies toegang te geven tot een volwassen platform dat zij op hun beurt als whitelabel kunnen verkopen. “Bureaus zitten vaak al binnen bij grote merken”, legt De Kreij uit. “Wij kunnen harder groeien met hen dan zonder hen. Maar voor de lange termijn moet dat partnerschap wel steviger zijn dan een gewone klantrelatie.”

De roadmap blijft onder controle en regie van Typetone zelf, maar features die partners aanvragen krijgen voorrang. Hoe groter de partner, hoe groter diens stem.

Het bedrijf heeft het model inmiddels gevalideerd met bureau Crossphase, een contenbureau dat voor grote Nederlandse bedrijven werkt.

De Kreij schetst een markt in beweging. Ongeveer 95 procent van de grote merken zoekt actief naar AI-tooling voor marketing. Die merken vragen hun bureaus of ze efficiënter kunnen werken en kosten kunnen besparen, maar willen vervolgens zelf de software in handen hebben die dat mogelijk maakt.

“Het maakwerk in uren gaat hard afnemen”, verwacht De Kreij. “Dat is nu al vijftien procent minder dan voorheen, en daar gaa, denk ik, nog eens dertig procent van af. Merken gaan meer assets zelf maken met software.” Volgens hem moeten agencies zelf software gaan leveren, in plaats van vastlopen in pogingen om eigen tools te ontwikkelen.

Foto: kaffie.co / Unsplash

OpenAI’s concurrent Anthropic opent twee nieuwe kantoren in Europa, wat het totaal op vijf brengt, om meer mensen te kunnen inhuren.

Na London, Dublin en Zürich kiest de nieuwe Europa-baas Guillaume Princen voor de technische hoofdsteden van Frankrijk en Duitsland om nieuwe mensen te vinden.

In Parijs neemt hij het op tegen OpenAI en Mistral, die daar beiden al langer zitten.

Over Anthropic wordt gezegd dat het met Google onderhandelt over een nieuwe investering, die het bedrijf zou waarderen op 350 miljard dollar.